Ποταμούλα: «Ο μήνας που το μάζεμα ,του καπνού έγινε μια γλυκόπικρη ανάμνηση»

 Μήνας Ιούνιος ,τα καπνά πάνω στην "φωτιά"...
Το μάζεμα με γοργούς ρυθμούς...η οικογένεια υπ'ατμόν...
Εποχές του λιγότερου άγχους,των λιγότερων απαιτήσεων καί τής συγκεντρωμένης οικογένειας...

Ο μήνας Ιούνιος για μας,  που ζήσαμε στα ορεινά της Τριχωνίδας και για τους υπολοίπους στα δικά τους χωριά, είναι ένας μήνας συνυφασμένος με το μάζεμα ....

 Του καπνού!!!!

Οι περισσότεροι από εμάς θυμούνται και αρκετοί είναι αυτοί που καλλιεργούν ακόμη και σήμερα ποικιλίες καπνού.

Ας θυμηθούμε λοιπόν από το χρονοντούλαπο των παιδικών μας αναμνήσεων:

Χρόνια αξέχαστα, μα όχι με τόσο ευχάριστες αναμνήσεις για όσους από εμάς τα ζήσαμε.Γιατί όταν τελείωνε το σχολείο, αντί να αρχίζουν οι καλοκαιρινές διακοπές μας,ξεκινούσε η κουραστική περίοδος των καπνών.Από τις πρώτες πρωινές ώρες, ηχούσε στα αυτιά μας σα ξυπνητήρι η φωνή της μάνας...για να μας ξεπροβοδίσει στα χωράφια, όπου τελούνταν η ιεροτελεστία του καπνού!!!

Όσο σκληρά και αν ήταν,αναπολώ πολλές φορές αυτά τα χρόνια ,που στην τελική ήταν ωραία χρόνια...

Τότε μικροί μεγάλοι, όλοι στην μάχη για την καλύτερη δυνατή ποιότητα του καπνού...

Η πρωινή έγερση κάτι το σύνηθες για μας τους μικρούς που με την τσίμπλα στο μάτι,"εν ριπή οφθαλμού" βρισκόμασταν ανάμεσα στις "καπνόρζες",η πρωινή δροσιά μας ένιβε τα μούτρα και το στέγνωνε το "λιόκαμα", σκύβοντας να μαζέψουμε το χειρότερο για όλους ..πρώτο χέρι ....Η αγκαλιά μας, γέμιζε από τα φύλλα που με ευλάβεια βάζαμε στα χεράμια,ανάμεσα στα αυλάκια...και όταν πλησίαζε πια μεσημέρι σε χρόνο "ντε τε" τα κουβαλούσαμε στην πλάτη για να φτάσουν στον προορισμό του αρμαθιάσματος.

Η πολυπόθητη σκιά, ήταν μια παρήγορη πτυχή σε όλο αυτό το παιδικό μαρτύριο...  καθώς η βελόνα είχε περάσει σε δεύτερη μοίρα .Τυχερός αυτός που αναλάμβανε τον χειρισμό της μηχανής,εμείς θυμάμαι είχαμε την περιβόητη πράσινη tobacco.  "Ματσάζαν" τα φύλλα και η ιεροτελεστία του αρμαθιάσματος ξεκινούσε. Το κουβάρι,η πετονιά και η Άγκυρα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία... Αν όλα κυλούσαν ομαλά τότε οι αρμάθες ήταν κατάλληλες να μπουν στην σειρά. Η μουσική υπόκρουση από το ραδιόφωνο, έδινε μια νότα χαρούμενη σε όλη αυτή την φάση ..οι αφιερώσεις έπαιρναν και έδιναν στον ραδιοφωνικό σταθμό που έπαιζε παλιά λαϊκά..Η συζήτηση για όλους και για όλα,οι περαστικοί χασομέρηδες , δημιουργούσαν μια αλλοίωση στο χρόνο και τα τσουβάλια έφταναν στην τελευταία αρμάθα... παρά το "απόκαμα" της κούρασης, δίναμε όλη μας την ενέργεια για να τελειώσουμε την συνηθισμένη τακτοποίηση... εγρήγορση για τους μεγάλους για να προλάβουν έστω μια ώρα ξεκούρασης και για μας τους μικρούς σβέλτη φυγή για ποδήλατο και καμώματα με τα υπόλοιπα παιδιά της γειτονιάς...ένας χρόνος τριών ωρών αχόρταγο παιχνίδι με γέλια και φωνές που ήταν για μας απόλαυση ,μα για εκείνους που προσπαθούσαν να αποκοιμηθούν και να ξαποστάσουν ένα συνήθες μαρτύριο. Ο χρόνος της τρίωρης περίπου παιδικής ανεμελιάς περνούσε τάχιστα και το ντύσιμο με τα ρούχα που μύριζε κόλλα από τσεμπέλι ήταν και πάλι πάνω μας...ο λίβας τις  απογευματινές ώρες ανυπόφορος. Μόνο τα τζιτζίκια είχαν επιλέξει να μας κάνουν συντροφιά και άλλα έντομα που έψαχναν δροσιά ανάμεσα στα φύλλα...

(Φραγκόσκαλα:Η φωτό από το 1978)

Λιάστρα με αρμάθες καπνού στα 1978 στην Φραγκόσκαλα Σαργιάδας. 

Πηγή της έγχρωμης διαφάνειας, το ψηφιακό αρχείο του Helwig Konrad στην Γερμανική Φωτοθήκη.

Κάποιος έμενε πίσω για να κουβαλήσει τις αρμάθες στην "λιάστρα η κρεβατίνα" ...με το καρότσι γεμάτο ως εκεί που τα χέρια μας άντεχαν και τα πόδια μας κατάφερναν να περπατήσουν...το τέντωμα της αρμάθας έως ότου πιάσει η αγκλίτσα στο επιθυμητό σημείο ήταν μια διαδικασία που απαιτούσε μερική προσπάθεια... γιατί αν κοβόταν τότε τα φύλλα έπρεπε να τα μαζεύεις ένα προς ένα...

Στο τέλος κάτω από τις χλωρές αρμάθες κρατούσε μια έντονη δροσιά που έκανε ευχάριστο το μάζεμα των φύλλων που έπρεπε να συλλεχθούν στο ακέραιο.

Το λουλούδι στη κορυφή, μια άλλη κουραστική διαδικασία, όταν έρχονταν η στιγμή να το τσακίσεις... Για λίγο παίζαμε με δαύτα όταν τις  φυσούσαμε σα μικρές "τρομπέτες" .....

Οι λάκες από τις πέντε το απόγευμα άρχιζαν να γεμίζουν από οικογένειες, μικροί μεγάλοι και γέροι,κατέφθαναν στο χωράφι νωρίτερα και άλλοι αργότερα που η δύση του ηλίου άρχιζε να σκιάζει κάπως... το ολιγόλεπτο διάλειμμα για δροσερό νερό και ένα λουκούμι ήταν βάλσαμο για την μέση που ως να πέσει το σούρουπο δεν σηκωνόταν....

Το βράδυ η διαδικασία,του αρμαθιάσματος φτου και απ'την αρχή...

Η ηχώ της Μαλκότσης (μηχανή ποτίσματος) σε συγχορδία με τον γδούπο της γαζομηχανής σκέπαζαν το βουητό από τα τριζόνια και την νυχτερινή μελωδία των βατράχων...

Αναμνήσεις που ίσως έχουν γλυκόπικρη γεύση,για εμάς τα παιδιά που τότε δεν νιώσαμε την έννοια των καλοκαιρινών διακοπών... Μα όμως ζήσαμε στο έπακρο, τον χρόνο που απέμεινε τα μεσημέρια και τις Κυριακές. Τις λίγες ημέρες αφότου πριν ξεκινήσουν τα σχολεία, από το πρωί ως το βράδυ βρισκόμασταν στις αλάνες και στις ραχούλες...

Στα χέρσα σήμερα χωράφια,η ζωή ήταν παρών με ανθρώπους της γειτονιάς, εκείνων των ανθρώπων που μέσα στο κατακαλόκαιρο δούλευαν  για να βγάλουν με τον ιδρώτα  το ψωμί τους...το ψωμί που μας μεγάλωσε, που με αυτό σπούδασε και  προίκα στα κορίτσια έφτιαξε.

Η ζωή μας είχε νόημα,τα παιδικά μας χρόνια είχαν χρώμα και ενδιαφέρον...οι γονείς παρακαλούσαν να γυρίσουμε στο σπίτι για να κοιμηθούμε το βράδυ .....

και σήμερα???

Σήμερα....Οι γονείς προσπαθούν με κάθε τρόπο,αν όχι όλοι αλλά οι περισσότεροι θαρρώ..να τα αποσπάσουν από τα κινητά , τάμπλετ και τηλεόραση...τα δωμάτια γεμάτα από παιχνίδια και βιβλία αλλά κανένα δεν ασχολείται πια με αυτά...οι αλάνες άδειες, οι παιδικές φωνές ανύπαρκτες...και εμείς απλοί θεατές σε ένα κόσμο ψηφιακό που τείνει να εξελιχθεί σε μάστιγα ...

Η κούραση της ημέρας τότε, αντικαθιστούσε η ψυχική γαλήνη που στις μέρες μας δυσεύρετη είναι...

Τα παιδιά άρχιζαν να ωριμάζουν και να παίζουν την ζωή στα δάχτυλα, ζώντας μέσα σε αυτή την κακουχία κατάφεραν να σταθούν στα πόδια τους και η στέρηση σε ελεύθερο χρόνο και χρημάτων τους έμαθε να εκτιμούν και να βιοπορίζονται.

Η τότε δια ζώσης επικοινωνία,στα χωράφια και στα σπίτια και καφενεία,  μετατράπηκε πλέον σε εξ αποστάσεως απομόνωση...με ένα μύνημα πια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης..με ένα like η με μια ανακοίνωση.....η ένα πολυπόθητο στόρυ.

Δύσκολα τα χρόνια εκείνα με ασπρόμαυρο φόντο,μα γεμάτα ηχόχρωμα και θετική ενέργεια... 

Συντάκτης: Τσιτσιβός Χαράλαμπος (potamoula news)

Η όλο ξέγνοιαστες στιγμές στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο,στην γειτονιά με τα ποδήλατα.