π. Ευστρατίου Τσιτσιβού,με τίτλο:
«ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ & ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ
ΠΟΤΑΜΟΥΛΑΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ: Μερικά ιστορικά και
λαογραφικά στοιχεία του χωριού μας».
Διαστάσεις: 24 x 17 εκ.
Σελίδες: 356 (με πλούσιο φωτογραφικό υλικό)
Τα έσοδα θα διατεθούν στον Ι. Ναό Αγ. Γεωργίου Ποταμούλας
(τιμή: 15.00 Ευρώ)
Περιεχόμενα
Πρόλογος ……………………………………………………………………….......3
Ποταμούλα ………....................................................................................................4
Α
Αγροτικά και κτηνοτροφικά στιγμιότυπα από το χωριό Ποταμούλα …………….. 8
Αγροφύλακας ……………………………………………………………………..13
Ακολουθία Αναστάσεως – Πάσχα ………………………………………………..13
Ακολουθία Εσπερινού Αγάπης ………………………………………………….. 14
Αλισίβα ……………………………………………………………………………14
Αλυσοπρίονα ……………………………………………………………………...15
Αλώνισμα ………………………………………………………………………... 15
Αναγνωστόπουλος Ευθύμιος (Θύμιος) ………………………………………….. 17
Αναγνωστόπουλος Λάμπρος …………………………………………………….. 19
Αναγνωστόπουλος Πέτρος …………………………………………………......... 20
Αναγνωστόπουλος Κων/νος (Κωσταντής) ………………………………………..21
Αναγνωστόπουλος Λ. Βασίλειος ………………………………………………….22
Αναγνωστόπουλος Λ. Αλέξανδρος (Αλέκος)………………………………......... 22
Ανδρώνη Αλεξάνδρα (Τζαμίχαινα) ……………………………………………… 23
Ανδρώνης Βασίλειος ……………………………………………………………...23
Ανδρώνης Β. Γεώργιος ……………………………………………………………24
Ανδρώνης Β. Δημήτριος ……………………………………………………......... 24
Ανδρώνης Λαζ. Δημήτριος …………………………………………………......... 25
Ανδρώνης Δ. Γεώργιος, Ιερεύς ……………………………………………………25
Ανδρώνης Δ. Λάζαρος ……………………………………………………………27
Ανδρώνης Δ. Ταξιάρχης …………………………………………………………. 28
Ανδρώνης Δ. Χριστόφορος ……………………………………………………….28
Ανδρώνης Δ. Σταύρος …………………………………………………………….28
Ανδρώνης Κ. Δημήτριος (Μητσαντρώνης) ………………………………………29
Ανδρώνης Δ. Παναγιώτης ………………………………………………………...29
Ανδρώνης Δ. Ιωάννης …………………………………………………………….30
Ανδρώνης Ιωάννης (Γαλαζογιάννης) ……………………………………………..31
Ανδρώνης Ι. Ευάγγελος …………………………………………………………...31
Ανδρώνης Κων/νος (Κωστα–ντρώνης) …………………………………………...32
Ανδρώνης Σπυρίδων ………………………………………………………………32
Ανδρώνης Χριστόφορος …………………………………………………………..33
Ανδρώνης Φ. Κων/νος (Κώτσιος) ………………………………………………...34
Ανδρώνης Θεόδωρος ……………………………………………………………...34
Ανδρώνης Θ. Σταύρος …………………………………………………………….34
Αντάρτες …………………………………………………………………………..35
Αποθήκη Συνεταιρισμού ………………………………………………………….38
Απόκριες (Κυριακή της Τυρινής) …………………………………………………39
Αργαλειός …………………………………………………………………………41
Αστική συγκοινωνία ………………………………………………………………42
Αστυνομικό τμήμα Ποταμούλας ………………………………………………….43
Αυγοκόλι ………………………………………………………………………….44
Αυτοκίνητα ………………………………………………………………………..44
Αφαλού (ομφαλού) στρίψιμο ……………………………………………………..44
Άχυρο ……………………………………………………………………………..44
Αχυροκάλυβες …………………………………………………………………….44
Β
Βαγενάς Μιχαήλ …………………………………………………………………..46
Βαρέλες …………………………………………………………………………...46
Βασιλοκώστας Γεώργιος ………………………………………………………….47
Βασιλοκώστας Γ. Δημήτριος …………………………………………………….. 47
Βενζινάδικα ……………………………………………………………………….47
Βεντούζες …………………………………………………………………………48
Βλαχογιάννης Αθανάσιος …………………………………………………………48
Βλαχογιάννης Αθ. Γεώργιος ………………………………………………………48
Βλαχογιάννης Αθ. Κων/νος ……………………………………………………….49
Βολιός ……………………………………………………………………………..50
Βούτυρο …………………………………………………………………………...50
Γ
Γαβράκια ………………………………………………………………………….51
Γαϊδουρονήσι ……………………………………………………………………..51
Γαλάνης Γ. Χαρίλαος ……………………………………………………………. 52
Γαλάνης Μιχαήλ (Μίχος) …………………………………………………………52
Γαλάνης Σπυρίδων ………………………………………………………………..53
Γαλάνης Σ. Χρήστος ………………………………………………………………53
Γαντζούδης Δημήτριος ……………………………………………………………54
Γανωματής ή καλαϊτζής …………………………………………………………...54
Γέννηση παιδιών τα παλιότερα χρόνια ……………………………………………55
Γκέκας Χ. Βασίλειος ……………………………………………………………...56
Γκέκας Σπυρίδων ………………………………………………………………….56
Γκέκας Λάμπρος …………………………………………………………………..57
Γκέκας Γ. Ιωάννης ………………………………………………………………...57
Γκούστας Γεώργιος ……………………………………………………………….58
Γραμματείς Κοινότητος Ποταμούλας ……………………………………………..58
Γρίπη ……………………………………………………………………………...58
Γύφτικο …………………………………………………………………………...58
Δ
Δάσκαλοι που πέρασαν από το χωριό Ποταμούλα ……………………………….60
Δάφνης Αριστοκλής ………………………………………………………………60
Δήμαρχοι Δήμου Παρακαμπυλίων ………………………………………………..61
Δήμος παρακαμπυλίων ……………………………………………………………61
Δημοτικές εκλογές 1998 …………………………………………………………..62
Δημοτικές εκλογές 2002 …………………………………………………………..64
Δημοτικές εκλογές 2006 …………………………………………………………..67
Δημοτικά Σχολεία Ποταμούλας …………………………………………………..69
Δημοτικό Σχολείο Κελανίτη ………………………………………………………75
Δοντάγρα (οδοντάγρα) ……………………………………………………………79
Δρόμοι …………………………………………………………………………….80
Δυστυχήματα στο χωριό ………………………………………………………….81
Ε
Εθνικές γιορτές Δημοτικού Σχολείου …………………………………………….82
Εικονίσματα πέτρινα ……………………………………………………………...84
Εκδρομές Δημοτικού Σχολείου …………………………………………………...85
Εκκλησιασμός …………………………………………………………………….87
Ελαιοτριβεία (τα παλιά ιπποκίνητα παραδοσιακά ελαιοτριβεία) ……………….. 88
Εμπόριο …………………………………………………………………………...89
Εξομολόγοι …………………………………………………………………….….90
Επιστρόφια ………………………………………………………………………..90
Επιτάφιος ……………………………………………………………………….…90
Επίτροποι ενορίας Αγίου Γεωργίου Ποταμούλας ………………………………...90
Ζ
Ζαλίγκα με ξύλα …………………………………………………………………..93
Ζυγαριές παλιές …………………………………………………………………...93
Ζώα άγρια …………………………………………………………………………94
Ζώσιμο της Εκκλησίας ……………………………………………………………94
Η
Ηλεκτρικό ρεύμα ………………………………………………………………….96
Θ
Θερισμός ………………………………………………………………………….97
Θνησιμότητα μικρών παιδιών …………………………………………………….98
Θρανία Σχολείου ………………………………………………………………….98
Ι
Ιατρείο …………………………………………………………………………….99
Ιατροί πρακτικοί …………………………………………………………………. 99
Ιερείς από το χωριό Ποταμούλα …………………………………………………100
Ιωακείμ Κων/νος (Ντούλας) …………………………………………………….100
Ιωακείμ Δημήτριος, ιερεύς ………………………………………………………101
Ιωακείμ Κ. Μιχαήλ (Μίχος) ……………………………………………………..103
Ιωακείμ Κ. Χριστόφορος ………………………………………………….……..104
Ιωακείμ Χ. Χαρίλαος ……………………………………………………….……104
Ιωακείμ Κ. Ευάγγελος …………………………………………………………...105
Ιωακείμ Κ. Απόστολος …………………………………………………………..105
Κ
Καβούρια ………………………………………………………………………...106
Καιρικές συνθήκες ………………………………………………………………106
Καλάθια – Κοφίνια ………………………………………………………………106
Καλαμπόκι ………………………………………………………………………106
Κάλαντα …………………………………………………………………………108
Καλαμωτές για ψάρια ……………………………………………………………112
Καμίνια για παραγωγή κάρβουνου ………………………………………………122
Καμπαναριό και καμπάνες Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου ………………………..113
Κανίσκι …………………………………………………………………………..114
Καπνά ……………………………………………………………………………114
Κάρο ……………………………………………………………………………..126
Καρδαράς Ιωάννης ………………………………………………………………126
Κατηχητικό ………………………………………………………………………127
Κατοχή …………………………………………………………………………..130
Καφενεία στο χωριό ……………………………………………………………..131
Καφές την παλιά εποχή ………………………………………………………….131
Καφρίτσας Μιλτιάδης …………………………………………………………...132
Καφρίτσας Μ. Γεώργιος …………………………………………………………132
Κεκοιμημένοι Ενορίας Αγίου Γεωργίου Ποταμούλας 1941 έως 2021 ………….133
Κετσιλής Κων/νος ……………………………………………………………….144
Κηδείες …………………………………………………………………………..145
Κιτσιά Βασιλική …………………………………………………………………145
Κυνήγι …………………………………………………………………………...146
Κλούβα …………………………………………………………………………..150
Κολοσούφρα …………………………………………………………………….151
Κοτέτσια …………………………………………………………………………151
Κουρεία Ποταμούλας ……………………………………………………………151
Κοπάδια ζώα ……………………………………………………………………..152
Κουρκούτι ……………………………………………………………………….153
Κρεατικά ………………………………………………………………………...153
Κωτούλας Ευάγγελος ……………………………………………………………153
Λ
Λαγόπουλος Δημήτριος ………………………………………………………….154
Λαϊκά Δικαστήρια ……………………………………………………………….154
Λαιμαριά ………………………………………………………………………...155
Λαμπρακόπουλος Γεώργιος ……………………………………………………..155
Λαογραφικό (ιδιωτικό) Μουσείο Ποταμούλας ………………………………….156
Λάτα ……………………………………………………………………………..157
Λιάκου (Λιάκ) …………………………………………………………………...161
Λούτσα …………………………………………………………………………..162
Μ
Μαγείρεμα – ψήσιμο ψωμιού ……………………………………………………163
Μαθητές Δημοτικού Σχολείου Ποταμούλας 1974 – 1980 ………………………163
Μαϊρόνι ………………………………………………………………………….171
Μακρυπούλιας Π. Μιχαήλ ………………………………………………………171
Μακρυπούλιας Μ. Χρήστος ……………………………………………………..171
Μακρυπούλιας Κων/νος …………………………………………………………172
Μακρυπούλιας Κ. Παναγιώτης ………………………………………………….172
Μακρυπούλιας Κ. Γρηγόριος ……………………………………………………172
Μάλαινος Ιωάννης, ιερεύς ……………………………………………………….173
Μάλαινος Κων/νος (Τσαντής) …………………………………………….……..174
Μαλλί προβάτων – επεξεργασία (ξάσιμο, γνέσιμο, κ.α.) ………………………..175
Μετανάστευση στο εξωτερικό …………………………………………………..178
Μητρόπολη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ……………………………………178
Μητροπολίτης Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κυρός Γερμανός …………………..180
Μητροπολίτης Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κυρός Χριστοφόρος ……………….180
Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κυρός Δαμασκηνός ……………181
Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Αλέξανδρος …………………182
Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κυρός Νικόδημος ………………182
Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος …………………….183
Μηχανές ποτίσματος …………………………………………………………….184
Μηχανικοί ερασιτέχνες ………………………………………………………….184
Μνημόσυνα ……………………………………………………………………...184
Μονοπάτια – χωματόδρομοι ………………………………………………….….185
Μπακάλικα ………………………………………………………………………185
Μπάλες χορτάρι (μπάλιασμα) ………………………………………………….. 187
Μπίλιας Δημήτριος ………………………………………………………………187
Μπιτσικώκος Κων/νος …………………………………………………………..187
Μπιρμπιλόνια ……………………………………………………………………187
Μπισίκι …………………………………………………………………………..187
Μπλομάτσα………………………………………………………………………188
Μύλοι ……………………………………………………………………………188
Ν
Ναός Αγίου Γεωργίου Ποταμούλας ……………………………………….…….189
Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Κελανίτη …………………………………………..201
Ναός Αγίας Σωτήρας (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) ……………………………204
Ναός Αγ. Αθανασίου Λάτας …………………………………………………….205
Ναός Αγ. Ευθυμίου ………………………………………………………………206
Ναός Αγ. Θεοδώρου του Τήρωνος ………………………………………………207
Ναός Προφήτου Ηλιού …………………………………………………………..209
Νεκροταφεία (Κοιμητήρια) Ποταμούλας ……………………………………….211
Νεωκόροι Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Ποταμούλας …………………………..213
Νιπτήρα (βρυσούλα) …………………………………………………………….214
Ντύσιμο – πόδεμα ……………………………………………………………….215
Ξ
Ξευγένης Ιωάννης………………………………………………………………..216
Ξευγένης Ι. Αριστείδης ………………………………………………………….216
Ξευγένης Δημήτριος …………………………………………………………….216
Ξύλα προς πώληση ………………………………………………………………217
Ξυλογέφυρες …………………………………………………………………….218
Ξυλουργεία ………………………………………………………………………219
Ο
Οδύσσειο θέατρο Ποταμούλας …………………………………………………..220
Ούνρα: (UNRRA) ……………………………………………………………….221
Όργωμα ………………………………………………………………………….222
Π
Παγίδες για πουλιά ………………………………………………………………225
Παιχνίδια παλιά παιδιών …………………………………………………………225
Παλιόκαστρο …………………………………………………………………….239
Παναγία η Προυσιώτισσα στην Ποταμούλα …………………………………….240
Πανηγύρι ………………………………………………………………………...241
Παπαθανάσης Κ. Δημήτριος (Τάκης) ……………………………………………244
Παπαθανάσης Χρ. Κων/νος ……………………………………………………..244
Παπαθανάσης Κ. Χρήστος ………………………………………………………245
Παπαθανάσης Γεώργιος …………………………………………………………246
Παπαθανάσης Γ. Ιωάννης ………………………………………………………..246
Παπαθανάσης Χρ. Ιωάννης ……………………………………………………...247
Παπαθανάσης Ι. Θεόδωρος ……………………………………………………...247
Παπαθανάσης Φώτιος …………………………………………………………...247
Παπαθανάσης Φ. Ιωάννης ……………………………………………………….247
Παπαθανάσης Κ. Φώτιος ………………………………………………………..248
Παπαθανάσης Ι. Χαρίλαος ………………………………………………………249
Παπαθανάσης Χ. Ευάγγελος …………………………………………………….249
Παπαϊωάννου Ταξιάρχης ………………………………………………………...250
Πένθος …………………………………………………………………………...250
Περιπλανώμενοι …………………………………………………………………250
Πετάλωμα (ή καλίγωμα) ζώων …………………………………………………..251
Πηγάδια ………………………………………………………………………….251
Πηγάδι παλιό στην τοποθεσία Φαρμάκη ………………………………………..252
Πηγές …………………………………………………………………………….252
Πιατοθήκη ……………………………………………………………………….255
Πλημμύρες ………………………………………………………………………255
Πλύσιμο ρούχων …………………………………………………………………256
Ποδαρόδρομος …………………………………………………………………..256
Ποδοσφαιρική ομάδα Ποταμούλας «Κεραυνός Ποταμούλας»………………….256
Ποιήματα ………………………………………………………………………...260
Πολιτιστικός Σύλλογος Ποταμούλας ……………………………………………263
Πολυσπορίτισσας ………………………………………………………………..264
Πρατάρης Β. Χαρίλαος ………………………………………………………….265
Πρατάρης Χ. Ιωάννης ……………………………………………………………265
Πρατάρης Β. Κων/νος …………………………………………………………...266
Πρατάρης Β. Κων/νος …………………………………………………………...267
Προζύμια ………………………………………………………………………...267
Προλήψεις και δεισιδαιμονίες …………………………………………………...268
Προσωπική εργασία ……………………………………………………………..269
Ρ
Ραδιόφωνα ……………………………………………………………………….270
Σ
Σαλιγκάρια (μποβόλια) …………………………………………………………..271
Σαμάκια ………………………………………………………………………… 271
Σαμάρι …………………………………………………………………………...271
Σαπούνια ………………………………………………………………………...271
Σίδερο για σιδέρωμα …………………………………………………………….272
Σιδηρουργεία …………………………………………………………………….272
Σιταρομηχανές ή αλωνιστικές μηχανές ………………………………………….272
Σοφρώνης Σπυρίδων ……………………………………………………………..273
Σοφρώνης Σπ. Ευάγγελος ………………………………………………………..274
Σπίτια …………………………………………………………………………….274
Σταθοκώστας Κ. Αθανάσιος ……………………………………………………..278
Σταθοκώστας Δημ. Κων/νος ……………………………………………………..278
Σταφύλια ………………………………………………………………………...278
Στυλιαράς Γεώργιος ……………………………………………………………..279
Συνεργείο αυτοκινήτων ………………………………………………………….279
Σύκα – Συκομαΐδες ………………………………………………………………279
Σφεντόνα (ή λάστιχο, όπως το λέγανε) ………………………………………….280
Σχίζας Βασίλειος ………………………………………………………………...280
Σωτηρόπουλος Στυλιανός ……………………………………………………….280
Σωτηρόπουλος Βασίλειος ……………………………………………………….281
Τ
Ταπητουργία Ποταμούλας ………………………………………………………282
Ταράτσα …………………………………………………………………………284
Τ.Ε.Α. (Τάγματα Εθνοφυλακής Αμύνης) ……………………………………….284
Τηλέφωνα ………………………………………………………………………..285
Τοπική διάλεκτος ………………………………………………………………..285
Τοπωνύμια Ποταμούλας ………………………………………………………...293
Τραγούδια δημοτικού σχολείου …………………………………………………294
Τρακτέρ ………………………………………………………………………….313
Τραχανάς ………………………………………………………………………...314
Τρίκυκλες μηχανές ………………………………………………………………314
Τσιατμάς …………………………………………………………………………315
Τσιγάρα ………………………………………………………………………….315
Τσιτσιβός Ιωάννης (Γιαννάκης) …………………………………………………316
Τσιτσιβός Ι. Γεώργιος ……………………………………………………………317
Τσιτσιβός Γ. Ευστράτιος ………………………………………………………...318
Τσιτσιβός Γ. Ευθύμιος …………………………………………………………..322
Τσιτσιβός Βασίλειος ……………………………………………………………..323
Τσοπάνηδες ……………………………………………………………………...324
Τσουνέϊκα ………………………………………………………………………..324
Τσούνης Αγγελής (Αγγελακάκης) ……………………………………………….325
Τσούνης Σωτήριος ……………………………………………………………….325
Τσούνης Γεώργιος ……………………………………………………………….325
Τσούνης Γεώργιος ……………………………………………………………….326
Τσούνης Γ. Βασίλειος ……………………………………………………………326
Τσούνης Γ. Ηλίας ………………………………………………………………..327
Τσούνης Αναστάσιος ……………………………………………………………327
Τσούνης Ιωάννης ………………………………………………………………...328
Τσούνης Γ. Φίλιππος …………………………………………………………….328
Τσούνης Φ. Γεώργιος ……………………………………………………………328
Τσούνης Φ. Μιχαήλ ……………………………………………………………...329
Τσούνης Ηλίας …………………………………………………………………..329
Τσούνης Δημήτριος ……………………………………………………………...330
Τσούνης Δ. Κων/νος ……………………………………………………………..331
Τσούνης Δ. Ελευθέριος ………………………………………………………….332
Τσούνης Μάνθος ………………………………………………………………...332
Τσούνης Ιωάννης ………………………………………………………………...332
Τσούνης Ι. Σπυρίδων …………………………………………………………….332
Τσούνης Βλάσιος ………………………………………………………………..333
Τσούνης Αναστάσιος ……………………………………………………………333
Τσούνης Χρήστος ………………………………………………………………..334
Τσούνης Ευάγγελος ……………………………………………………………...334
Τσουράνη ………………………………………………………………………..335
Τυρί ……………………………………………………………………………...335
Υ
Υδραγωγεία κατά καιρούς στο χωριό …………………………………………..336
Ύδρευση στο χωριό ……………………………………………………………..336
Φ
Φαντάροι παλιάς εποχής – στρατιωτικές στολές παλιάς εποχής ………………..337
Φιλοξενία ………………………………………………………………………..338
Φονικό (τοποθεσία) ……………………………………………………………...338
Φούρνος …………………………………………………………………………338
Φραγκούλης Ιωάννης ……………………………………………………………338
Φράχτες ………………………………………………………………………….339
Φωτίκια ………………………………………………………………………….339
Φωτισμός παλιά …………………………………………………………………339
Φωτογράφοι στο χωριό ………………………………………………………….340
Χ
Χαϊντίνης Βασίλειος ……………………………………………………………..341
Χαιρετισμοί της Θεοτόκου ………………………………………………………341
Χιλιμούδια ……………………………………………………………………….341
Χουλιάρας Δημήτριος …………………………………………………………...342
Χριστούγεννα – χοιρινά ………………………………………………………….342
«Χρυσή» …………………………………………………………………………343
Χρυσαυγής Δημήτριος …………………………………………………………..343
Χρυσαυγής Λάμπρος …………………………………………………………….344
Χυλοπίτες χωριάτικες (ή φύλλο ή πέτρο) ………………………………………..344
Ψ
Ψάλτες ενορίας Αγίου Γεωργίου Ποταμούλας …………………………………..346
Ψάλτες βοηθοί ενορίας Αγίου Γεωργίου Ποταμούλας ………………………….347
Ψεκασμός ελιών …………………………………………………………………347