ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΜΕ ΚΙΜΩΛΙΑ!

Γυμνάσιο και Λύκειο Αγίου Βλασίου,πόσοι από μας περάσαμε από εκεί?
Σίγουρα ο καθένας μας θα έχει τουλάχιστον και μια ανάμνηση,η ένα αντικείμενο που θα ο συνδετικός κρίκος με εκείνα τα χρόνια ανεμελιάς.Χρόνια πού αναμφίβολα με νοσταλγία έρχονται στο νου.Έτσι και η φίλη μας Χριστίνα Γκέκα ψάχνοντας στο « σεντούκι των αναμνήσεων» όπως αναφέρει παρακάτω,μας γυρίζει 25 χρόνια πίσω,στις αρχές της δεκαετίας του '90.
Γράφει λοιπόν η Χριστίνα Γκέκα.

Είναι πραγματικά, όμορφο συναίσθημα για όλους μας, οι αναμνήσεις των σχολικών μας χρόνων.

Είναι καλό να κρατάμε κάποιο υλικό 

από εκείνες τις εποχές γιατί μας ξυπνάνε τη ζωντάνια της παιδικότητας μας.

Ψάχνοντας το σεντούκι των αναμνήσεων λοιπόν ,είδα ότι,εκτός  από  φωτογραφίες , κράτησα και μια εφημερίδα, που είχε εκδοθεί από μαθητές της Β΄ τάξης Γυμνασίου Αγίου Βλασίου από το έτος 1992.

Θέλω να πω λίγα λόγια γι αυτήν την όμορφη προσπάθεια για να καταλάβετε το σκοπό της υλοποίησης της.Αξίζει πραγματικά να τη διαβάσετε,γιατί θέλω  να μοιραστείτε μαζί μου,όσοι περάσατε από το Γυμνάσιο και Λύκειο Αγίου Βλασίου την ίδια συγκίνηση που ένοιωσα και γω ξεφυλλίζοντας την..

Καταρχάς:

Η ιδέα αυτής της ενέργειας ανήκε  σε μια  πολυαγαπημένη σε όλους μας καθηγήτρια. Στη φιλόλογο Βάσω Κοντοθανάση και σκοπό είχε-τι άλλο;- να μαζευτούν χρήματα για την ολοήμερη εκδρομή του σχολείου.

Γύρω της μαζεύτηκαμε μιά πολύ όμορφη και κεφάτη παρέα..Θα προσπαθήσω να...μας θυμηθώ όλους,αν ξεχάσω κανέναν ελπίζω να με συγχωρήσετε:..Γκέκα Χριστίνα,  Κούρτη Σπυριδούλα,Κούτσικου Σοφία, Μπιτσικώκου Μαίρη, Κούρτη Παναγιώτα ,Καρβέλη Γιοβάννα, Λαμπρακοπούλου Ελένη,και στην ομάδα έρευνας σε κάποιες στήλες ήταν και ο Κώστας Ανδρώνης..

Η θεματολογία κάλυπτε και τον ποιόν απαιτητικό αναγνώστη:

Διάφορα θέματα που αφορούσαν εμάς,όπως σχολικές γιορτές,εκλογές

 του σχολείου για το δεκαπενταμελές, εκδηλώσεις, 

προβλήματα που βιώναμε καθημερινά κατά την σχολική χρονιά,αλλά και γενικότερα προβλήματα που αντιμετώπιζε η γενιά μας!

Γράφαμε στήλες για τους σεισμούς τα ναρκωτικά, διάφορα καλλιτεχνικά,αλλά και έρευνες όπως η θέση της γυναίκας στην τοπική κοινωνία, θέματα δηλαδή 

που συζητιόνταν τότε και ήταν επίκαιρα..Φυσικά δεν θα μπορούσαν

 να λείπουν τα ανέκδοτα κι ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες..

Η τιμή της;μόνο 150 δρχ..

Προλάβαμε και βγάλαμε 3 τεύχη μέσα στη χρονιά!

Η εφημερίδα πουλήθηκε από τα παιδιά 

του σχολείου σε κατοίκους των γύρω

 χωριών και είχε μεγάλη απήχηση. 

Δυστυχώς δεν μπόρεσα να κρατήσω 

και τα επόμενα τεύχη που πραγματικά

 θα ήθελα να έχω στο αρχείο μου....

Στο κουτί των αναμνήσεων!!!Δεν χρειάζεται να αναλύσω κάτι άλλο,

η εφημερίδα που θέλω να μοιραστώ

 μαζί σας ,τα λέει όλα....

maxi-koromilias.blogspot

«Γάλα τριψάνα» το φαΐ που έθρεψε τις γενιές των γονιών μας και των παππούδων μας!

Γάλα πρόβειο η γίδιο με ψωμί τριψάνα,ενα φαγητό πού οι νεότερες γενιές έπαψαν να τρώνε και ίσως δεν το γνωρίζουν καν.Τυχεροί αυτοί πού ακόμα έχουν για πρωινό γεύμα ένα πιάτο γεμάτο γάλα τριμμένο με ψωμί.

Πήραμε αφορμή από ένα δημοσίευμα του Νίκου Παπακωνσταντόπουλου και της Μαρίας Ν.Αγγέλη και τις αναδημοσιεύουμε και εμείς,πιστεύοντας ότι θα ξυπνήσει σε πολλούς όμορφες αναμνήσεις...

Γράφει λοιπόν ο Νικος Παπακωνσταντόπουλος.

Το πρώτο φαΐ του ανθρώπου το γάλα, αλλά και βασική, πλήρης και θρεπτική τροφή σε όλη του τη ζωή, έθρεψε τις γενιές των γονιών μας και των παππούδων μας, στο σπίτι και στο βουνό. Ένα πιάτο νοστιμότατο βραστόγαλο κάθε πρωί, ήταν και το ξεκίνημα όλων μας, άλλος για τις δουλειές και άλλος για το σχολείο.

Για 4 μερίδες χρειαζόμαστε ένα κιλό γάλα πρόβειο και το ανάλογο αλάτι.

Εκτέλεση:

Βάζουμε την κατσαρόλα με το γάλα σε κανονική φωτιά, προσθέτοντας το αλάτι και ανακατεύουμε συνέχεια, απαραίτητα με ξύλινη κουτάλα. Όσο πλησιάζει να βράσει ανακατεύουμε ακόμα περισσότερο. Με το που αρχίζει να «φουντώνει», λιγοστεύουμε τη φωτιά και συνεχίζουμε το ανακάτεμα, προσέχοντας μη χυθεί. Η λεπτομέρεια και η τέχνη της συνταγής είναι να χτυπάμε συνέχεια τον πάτο της κατσαρόλας με την ξύλινη κουτάλα: Όταν ο χτύπος «χοντρύνει», το γάλα μας είναι έτοιμο και πεντανόστιμο! Αν μάλιστα είναι βρασμένο και στα ξύλα, ε, τότε σίγουρα είναι δέκα φορές νοστιμότερο!

Το σερβίρουμε (πολύ) ζεστό και τρίβουμε στο πιάτο μπόλικο ψωμί με προζύμι, από χωριάτικο ξυλόφουνο.

Σημείωση: Το πρόβειο γάλα τον Αύγουστο, είναι το καταλληλότερο για βραστόγαλο (ή βραστογαλιά).www.kalavrytanews.com

Και ένα κείμενο της Μαρίας Ν.Αγγέλη από maheras

mariaaggeli
Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη Dr. Κοινωνικής Λαογραφίας Βρύστιανα

Καλέ θεούλη,
εμείς είμαστε καλά.
Κάνε, καλέ θεούλη
να ‘χουν όλα τα παιδάκια
ένα ποταμάκι γάλα,
μπόλικα αστεράκια,
μπόλικα τραγούδια
Κάνε, καλέ θεούλη,
να ΄ναι όλοι καλά,
έτσι που κι εμείς να μη ντρεπόμαστε
για τη χαρά μας…»
[από το «Πρωινό άστρο» του Γιάννη Ρίτσου] «Όποιος έχει ζωντανά, είναι ζωντανός!»
O πατέρας μου έλεγε τη φράση αυτή πολλές φορές. Γεννημένος στα Βλυζιανά, ένα ορεινό χωριό του Ξηρομέρου, από παιδί ασχολήθηκε με την κτηνοτροφία. Μια πολύ κουραστική εργασία και μάλιστα με τις συνθήκες της εποχής του… Ωστόσο, εκτιμούσε τα καλά της!

Ζωντανά ή πράματα ήταν το κοπάδι γίδια που είχε. Αυτά του έδιναν το γάλα, το κρέας, το μαλλί τους…
Θα αναφέρω επίσης κάποια άλλα ενδεικτικά λόγια του πατέρα:
«Εμείς δεν πεινάσαμε! Είχαμε το γάλα, το τυρί μας, το κρέας… Δεν είδαμε πείνα! Στην Αθήνα πείνασε ο κόσμος…».
Αυτά έλεγε αναφερόμενος …….στην περίοδο της Κατοχής…
Σήμερα που η πατρίδα μας περνάει δύσκολες μέρες, εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης, ακούμε κάποιους απλούς πολίτες ή αναλυτές να αναφέρονται στα χρόνια της Κατοχής…
Συγκρίνουν το τότε με το τώρα: ανέχεια, πείνα, συσσίτια…
Έτσι έρχονται στο νου μου διάφορα ακούσματα για τη δύσκολη περίοδο που βίωσε ο λαός μας… Και όμως έζησε!
«Τη Ελλάδι πενίη αεί πότε σύντροφός εστι», έγραψε ο Ηρόδοτος.
Ελλάδα και φτώχεια αγκαλιασμένες ανέκαθεν.
Αλλά, πενία τέχνας κατεργάζεται…
Η παραδοσιακή μαγειρική νομίζω ότι είναι μια θυγατέρα της πενίας… Αυτή η παράδοση αξιοποιεί τα αυθεντικά προϊόντα της ελληνικής γης.
Χάρη στην επινοητικότητα, τη δεξιοτεχνία και την αγάπη της Ελληνίδας νοικοκυράς τα προϊόντα αυτά γίνονται λογιών λογιών παρασκευάσματα!
Θα καταγράψω κάποιες διατροφικές συνήθειες που χαρακτήριζαν τις αγροτοκτηνοτροφικές περιοχές της χώρας μας. Μία τέτοια περιοχή είναι το Ξηρόμερο Αιτωλοακαρνανίας.
Η αναφορά στις παραδοσιακές συνταγές δεν αποτελεί μια απλή καταγραφή και υπόμνηση των γαστριμαργικών μας θησαυρών που λησμονούνται… Ούτε μια απλή αναφορά στις πατροπαράδοτες γεύσεις.
Αποτελεί και μια ευκαιρία επιστροφής στην παραδοσιακή μαγειρική, αξιοποιώντας τα αυθεντικά υλικά του τόπου μας και όχι τα ερζάτς υλικά…
Και μάλιστα, σε μια εποχή που η διατροφή έχει τυποποιηθεί και πολλοί διατρέφονται στα «fast food» και αγοράζουν «ετοιματζίδικα» φαγητά…
Νομίζω ότι εμείς, ως γονείς, παππούδες και γιαγιάδες, δάσκαλοι, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά στην απόκτηση βιωμάτων παραδοσιακών γεύσεων…
Μια καλή συνεργασία με τα παιδιά και τους νέους θα συμβάλλει στην αξιοποίηση και την ανάδειξη των παραδοσιακών φαγητών και όχι μόνο…

Στο παρόν κείμενο, θα αναφέρω ένα σπουδαίο προϊόν του Ξηρομέρου: το ΓΑΛΑ και κάποια παράγωγά του.
Γάλα χονδρό, γάλα βραστό, γάλα «ψητό»… χυλός, γιαούρτι και πίτα από αυτό!
Γάλα χονδρό:
Μετά τη γέννα τους οι γίδες και οι προβατίνες φέρνουν γάλα «χοντρό», όπως λέγεται στη γλώσσα των τσοπαναραίων.
Ο τσοπάνος όταν βλέπει ότι κάποιες «μάνες», αφού θηλάζουν τα μικρά τους, έχουν περίσσευμα γάλατος, τις αρμέγει στο δοχείο που λέγεται καρδάρα ή σ’ ένα άλλο δοχείο.

Φέρνει το γάλα στο σπίτι για τη φαμελιά του. Η νοικοκυρά το σουρώνει σε μια κατσαρόλα και το βράζει με προσοχή. Γίνεται αρκετά πηχτό αυτό το χονδρό γάλα. Είναι όμως πολύ νόστιμο.
Αν υπάρχει αρκετό δίνουν και στις γειτόνισσες να δοκιμάσουν τη νοστιμιά του. Υπάρχει αυτή η δοτικότητα στο χωριό… Οι γειτόνισσες ανταλλάσσουν πιάτα μεταξύ τους…
Όσο μεγαλώνουν τα κατσικάκια ή τα αρνάκια θηλάζουν όλο το γάλα και δεν περισσεύει ούτε σταγόνα!
Γάλα βραστό:
Όταν οι κτηνοτρόφοι πουλήσουν τα κατσίκια ή τα αρνιά τους, κατά την περίοδο του Πάσχα, αρχίζουν το άρμεγμα.
Άρμεγμα η είναι η χειρωνακτική διαδικασία με την οποία βγάζουν το γάλα πιέζοντας κατάλληλα τους μαστούς από τις γίδες ή τις προβατίνες…

Η χρονοβόρα και κουραστική αυτή εργασία παλιά γινόταν στη στρούγκα. Στρούγκα είναι μια ξύλινη κατασκευή, σε σχήμα οβάλ, με άνοιγμα μεγάλο πίσω και μικρό μπροστά. Στο μπροστινό περνούσαν τα ζώα ένα ένα για να τα αρμέξει ο αρμεχτής. Ο αρμεχτής καθόταν μπροστά σε μια μεγάλη πέτρα, το στρογκόλιθο, όπως το λέγανε.
Θυμάμαι τον κόπο και τον ιδρώτα, που έχυνε ο πατέρας μου στο άρμεγμα ενός μεγάλου αριθμού γιδιών…
Μονάχος να πολεμάει εκεί στο στρογκόλιθο… Πρωί και βράδυ!
Ένας ήρωας της καθημερινότητας!
Επιτρέψτε μου, να πω ότι: προς τιμήν αυτών των ταπεινών ηρώων, του μόχθου και της βιοπάλης, θα πρέπει να στήνονται ανάλογα μνημεία. Για τον αγρότη, τον ποιμένα, την καπνοφύτισσα, τον καπνεργάτη κ.ά.
Nομίζω ότι οι τοπικοί σύλλογοι και φορείς σε συνεργασία με γλύπτες, χαράκτες και ζωγράφους, μπορούν να αναλάβουν τέτοιες πρωτοβουλίες. Να στηθούν ανάλογα μνημεία ανά περιοχή. Μνημεία απλά, που θα αφηγούνται στις νέες γενιές την ιστορία του τόπου τους…
Γιατί εκτός από την Εθνική ιστορία με τους αγώνες, τους Ήρωες και την εκάστοτε Ηγεσία, υπάρχει και η μικροϊστορία. Αυτή περιλαμβάνει και την ιστορία των Απλών ανθρώπων, των Ηρώων του καθημερινού αγώνα!
Συγχωρέστε μου την ευαισθησία γι’ αυτούς τους ταπεινούς ανθρώπους…
Γυρίζω τώρα στο άρμεγμα: Πίσω στη στρούγκα υπήρχε κάποιος, συνήθως η γυναίκα ή τα παιδιά του τσοπάνη, για να «κεντά» τα ζώα, ώστε να προχωράνε μπροστά στον αρμεχτή.
Στις σύγχρονες κτηνοτροφικές μονάδες η διαδικασία του αρμέγματος γίνεται με ειδικά μηχανήματα.

Το γάλα αυτή την περίοδο δίνεται στο γαλατά της περιοχής προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στην τυροκομία…
Επίσης χρησιμοποιείται από τον ίδιο τον κτηνοτρόφο για παραγωγή τυριού με τον παραδοσιακό τρόπο. [άλλη φορά θα αναφέρω αυτή τη διαδικασία].
Από το γάλα αυτό κρατάει πάντα η νοικοκυρά λίγο για βράσιμο.
Το βραστό γάλα ήταν το πρωινό όλης της οικογένειας. Και μάλιστα τριμμένο με ψωμί για να κρατάει! Μια τριψάνα βραστόγαλο στήλωνε τους αγρότες, που θα συνέχιζαν τις κουραστικές εργασίες τους…
Πολλές φορές το γάλα αποτελούσε και το βραδινό της οικογένειας, που επέστρεφε κουρασμένη από τα χωράφια ή τη στάνη…
Θυμάμαι την επιμονή της μάνας μου να φάω το γάλα μου, για να ψηλώσω, να ‘μαι γερή κλπ… Εμένα δε μου άρεσε και προσπαθούσα με κάθε τρόπο να το αφήσω. Μια μου έφταιγε η πέτσα που έπιανε από πάνω όταν κρύωνε, μια η γεύση… Αρκετές φορές όταν ξέφευγα της προσοχής της, το έχυνα στο νεροχύτη και γλύτωνα!
Τώρα που δεν το έχω, πίνω το κουτί από το σούπερ μάρκετ…
Όταν είσαι παιδί δε μπορείς να εκτιμήσεις τις αυθεντικές γεύσεις! Ούτε σκέφτεσαι ότι αυτά που τα θεωρείς δεδομένα, κάποτε δε θα τα έχεις…
Κορφούγγι ή κορφίνι (γάλα «ψητό»!)
Όταν γεννούν οι γίδες ή οι προβατίνες το πρώτο γάλα το «χοντρό», όπως τo ‘λεγε ο πατέρας μου, το σουρώνουν για να καθαρίσει από τυχόν «τσάχαλα», δηλ. σκουπιδάκια, τρίχες, φυλλαράκια…

Μετά το ρίχνουν σ’ ένα ρηχό ταψάκι ή στο τηγάνι και το βάζουν στη θράκα, στο τζάκι.
Εκεί στο τζάκι ψήνεται και πήζει παίρνοντας ένα ροδοκόκκινο χρώμα.
Ο πατέρας μου, γεννημένος στη στάνη, είχε πάντα την επίβλεψη. Η μάνα, όταν ψηνόταν, το έκοβε σε μικρά κομματάκια, όπως την πίτα και το σέρβιρε στον καθένα μας.
Εγώ μικρή είναι αλήθεια ότι ήμουνα ένα μίζερο και κακόφαγο παιδάκι. Δε μου άρεσαν τα γαλακτομικά προϊόντα που τα είχαμε άφθονα. Όταν μεγάλωσα άρχισα να τα τρώω με ευχαρίστηση!
Και τώρα πια που δεν τα έχω, τα νοσταλγώ πολύ! Και βέβαια δεν είναι μόνο η νοσταλγία για τις παραδοσιακές συνταγές, είναι και η νοσταλγία των παιδικών χρόνων… Είναι και η νοσταλγία της οικογένειας και των υπέροχων γονιών μου… Τους βλέπω πια στις ασημένιες κορνίζες, εκεί, πάνω στο τζάκι…

Τώρα που τα γράφω, θυμάμαι μια αφήγηση του πατέρα μου:
«Άρμεγα τ’ γίδα μόλις είχε γεννήσει. Αυτό το πρώτο γάλα, το χοντρό, το ‘βανα σ’ ένα φύλλο από κ’τσούνα και τόψηνα στ’ θράκα…
Πέραγα ένα ξ(υ)λάκι στη μια και στην άλλη άκρη του φύλλου και γένοντανε σα βαρκούλα. Εκεί μέσα το ‘ψηνα. Γένοντανε ωραίο κορφούγγι!
Δεν είχαμε στο λόγγο τ’γάνια και αγγειά… Στο φύλλο τ’ς κ’τσούνας!»
Κουτσούνα, «κ’τσούνα» στα χωριά μας λένε την αγριοκρεμμύδα. Το πλατύφυλλο φυτό που χρησιμοποιείται ως γούρι την πρωτοχρονιά.
Αξιοθαύμαστη είναι η επινοητικότητα αυτών των απλών ανθρώπων. Εφευρίσκουν τρόπους και αξιοποιούν τα υλικά που τους χαρίζει η φύση. Και απολαμβάνουν τις απλές και αυθεντικές γεύσεις!
Δε χρειάζονται τα ποικίλα σκεύη και τα αντικολλητικά κατσαρολικά, ούτε τα πρόσθετα υλικά για γεύση…
Είναι ολιγαρκείς και αυτάρκεις.
Γαλοχυλός:
Υλικά: γάλα και αλεύρι
Η νοικοκυρά έβαζε το γάλα στην κατσαρόλα να κάψει και μετά έριχνε λίγες κουταλιές αλεύρι και αλατάκι. Ανακάτευε το μείγμα μέχρι να γίνει κρέμα. Τότε το έβγαζε από τη φωτιά κι έριχνε λίγο βούτυρο. Αυτός ήταν ένας παραδοσιακός χυλός.

Παλιά που δεν είχαν σιταρένιο αλεύρι χρησιμοποιούσαν καλαμποκίσιο.
Στα νεώτερα χρόνια αντί για αλεύρι έβαζαν σιμιγδάλι.
Γινόταν τότε ένας χυλός, σαν αυτόν που χρησιμοποιείται για τη γαλατόπιτα. Χωρίς όμως να έχει αυγά και ζάχαρη. Ήταν ένας άγλυκος χυλός. Μπορούσε όμως να γίνει και γλυκός με την προσθήκη ζάχαρης. Και μυρωδάτος με τη χρησιμοποίηση κανέλας!
«Πολύ δυναμωτικός», για να χρησιμοποιήσω την έκφραση της μάνας μου! Την έλεγε κάθε φορά, που ήθελε να με πείσει να φάω κάτι, όπως για παράδειγμα το χτυπητό αυγό!
Το γιαούρτι ή «η διαούρτη»
Το γιαούρτι ή η διαούρτη, όπως λέγαμε στο χωριό, γίνεται κυρίως από πρόβιο γάλα. Και από αγελαδινό. Τότε έχει μια βελούδινη υφή…
Από «γίδινο», γιδίσιο γάλα γίνεται αραιό, «νερουλό». Θα αναφέρω τον τρόπο που παρασκεύαζε γιαούρτι η μάνα μου:
Στράγγιζε πρώτα το γάλα για να μην έχει τσαχαλάκια και τρίχες. Στη συνέχεια το έβαζε να βράσει σιγά σιγά. Το κατέβαζε από τη φωτιά και το άφηνε να κρυώσει λίγο.
Μετά μετρούσε με το δάχτυλό της τη θερμοκρασία μετρώντας μέχρι το 13-15.
Ύστερα έριχνε το «διαουρτόσπορο»: Μια κουταλιά περίπου γιαούρτι, που είχε κρατημένο από άλλη φορά, διαλυμένο σ’ ένα ποτηράκι με ελάχιστο γάλα.
Ανακάτωνε το γάλα και το γιαουρτόσπορο. Στο τέλος σκέπαζε καλά την κατσαρόλα για να πήξει το γιαούρτι…[χρησιμοποιούσε μια μάλλινη κουβερτούλα για το σκέπασμα] Μετά από αρκετές ώρες έπηζε και τότε το ξεσκέπαζε και το έβαζε στο ψυγείο.
Το γιαούρτι αποτελούσε και αποτελεί ένα εξαιρετικό επιδόρπιο ή πρόγευμα. Τότε πολλές φορές αποτελούσε το κύριο πιάτο! Κυρίως όταν είχε πολλή ζέστη και πολλή κούραση…
Γαλατόπιτα:
Πότε πίτα μοναχή,
πότε πίτα και χυλό,
πότε πίτα και κουλούρα
πότε δυο χυλούς αντάμα
Θα αναφέρω την απλή συνταγή της μάνας μου:
Έβαζε το γάλα στην κατσαρόλα να βράσει. Έριχνε ένα πιάτο σιμιγδάλι και το ανακάτευε. Αυτό έβραζε και γινόταν πηχτός χυλός. Στο χυλό έβαζε ένα ποτήρι ζάχαρη και 5-6 αυγά φρέσκα.
Αυτές οι γυναίκες δεν είχαν ζυγαριές κουζίνας. Υπολόγιζαν, «ζύγιζαν» με το μάτι τα υλικά που χρησιμοποιούσαν!
[Χρησιμοποιούσαν περίπου 2,5 κιλά γάλα και δυόμισι κούπες σιμιγδάλι, ανάλογα και με το ταψί.] Στη συνέχεια άνοιγε τα φύλλα. Έστρωνε δύο φύλλα στο λαδωμένο ταψί και έριχνε το χυλό. Έστρωνε καλά να πάει ομοιόμορφα παντού. Σκέπαζε με άλλα δυο φύλλα το χυλό και από πάνω έριχνε λαδάκι ή βούτυρο.

Η πίτα ψηνόταν στο φούρνο μέχρι να ροδίσει. Όταν την έβγαζε, έριχνε χονδρή ζάχαρη και κανέλα. Την άφηνε λίγο να κρυώσει και μετά την έκοβε σε φιλιά, μικρά τετράγωνα κομμάτια.
Ήταν: «να τρώει η μάνα και του παιδιού να μην δίνει!»
Συνήθως την έκανε τις μέρες του Πάσχα και μετά. Τότε είχαμε φρέσκο γάλα από το κοπάδι μας. Και τις Απόκριες επίσης οι γυναίκες στο χωριό έφτιαχναν γαλατόπιτα. Μοιάζει με το γαλακτομπούρικο, που συνηθίζεται στις πόλεις. Μόνο που η πίτα δε χρειάζεται σιρόπιασμα και είναι πιο λεπτή.
Δε νοσταλγώ μόνο τις νόστιμες πίτες και τα καλομαγειρεμένα φαγητά της μάνας μου. Νοσταλγώ τους αγαπημένους μου γονείς… Αυτοί καθόρισαν τη ζωή και τις μνήμες μου… Κρατάω καλά φυλαγμένες τις ορμήνειες και την αξιοπρέπειά τους…
Αρκεί μια γεύση , μια μυρωδιά, ένας ήχος, να ανακαλέσει στη μνήμη μου τις ιερές , για μένα, μορφές τους!
Κλείνοντας, να πω ότι:
Διατηρώ τις εκλεκτές πατροπαράδοτες γεύσεις, χωρίς να απορρίπτω κάποιες νέες επίσης εξαιρετικές…
Σαν την Άννα στο βιβλίο της Μαρίας Ιορδανίδου, που: «έμαθε να γουστάρει το κάθε τι. Και τις ελιές και το χαβιάρι!»…..

Ο αείμνηστος συγχωριανός μας, παπα-Γιώργης Ανδρώνης (1937 – 2004) 13 χρόνια από την κοίμησή του

γράφει ο π. Ευστράτιος Ε. Τσιτσιβός
Πάτρα, Μάιος 2017

 Ο π. Γεώργιος Ανδρώνης γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1937 και καταγόταν από το χωριό Ποταμούλα Τριχωνίδος Αιτωλοακαρνανίας.  Ήταν το δεύτερο τέκνο της πολυμελούς οικογενείας (εννέα παιδιών) του Δημητρίου Λ. Ανδρώνη και της Ελένης το γένος Φραγκούλη. Σπούδασε στην Πατμιάδα Σχολή και το 1970 εισήλθε στο Ποιμαντικό Τμήμα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου έλαβε το πτυχίο το 1977. Χειροτονήθηκε διάκονος στις 15 Απριλίου του έτους 1967 στον Ι. Ναό Αγ. Παρασκευής Κηφισίας και την επομένη 16 Απριλίου πρεσβύτερος, στον Ι. Ναό Ευαγγελιστρίας Λιοσίων, από τον πολιό αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο (Βαβανάτσο) και τοποθετήθηκε εφημέριος στον Ι. Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Βιλίων, όπου διηκόνησε επί 13 χρόνια περίπου.

  Τη αιτήσει του μετετέθη και διηκόνησε για δύο περίπου χρόνια στην ενορία Μάνδρας και τελικά κατέστη εφημέριος και προϊστάμενος του Ι. Ναού Αγ. Γεωργίου Ελευσίνας, την 1^η Ιουλίου 1982 έως την ημέρα της κοιμήσεώς του. Αργότερα έλαβε το οφίκιο του πρωτοπρεσβυτέρου και εχειροθετήθη και πνευματικός από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος  Βαρθολομαίο. Με την πρεσβυτέρα του Αντωνία Τυροδήμου απέκτησαν τρία τέκνα, τον Δημήτριο, την Παρασκευή και τον Κων/νο. Εκτός από τα ενοριακά του καθήκοντα προσέφερε τις υπηρεσίες του και στο Λογιστήριο της Ιεράς Μητροπόλεως Μεγάρων και Σαλαμίνος. Ο παπαγιώργης όπως τον φώναζαν και τον ήξεραν όλοι στην Ελευσίνα, έγινε ένα με τον τόπο. Τον αγάπησε και αγαπήθηκε από τους Ελευσίνιους οι οποίοι τον είχαν σαν δικό τους άνθρωπο. Εκοιμήθη εν Κυρίω στις 6 Μαΐου 2004, σε ηλικία 67 ετών, από καρδιακό νόσημα. Η κηδεία του έγινε στην Ελευσίνα στις 7 Μαΐου 2004, όπου και ετάφη εκεί.

 

Ιερός Ναός Αγ. Γεωργίου Ελευσίνας

Για την ιερατική του διακονία, ας αφήσουμε να μας μιλήσει ο τοπικός τύπος της περιοχής που ιεράτευσε, τις ημέρες εκείνες που έφυγε από τον κόσμο τούτο:

Η ημερήσια εφημερίδα Δυτικής Αττικής «ΘΡΙΑΣΙΟ», Τρίτη 11 Μαΐου 2004, έγραψε:

«Θα το μάθατε ήδη πως ο παπα-Γιώργης Ανδρώνης δεν είναι πια κοντά μας – κατά το φυσικό του σώμα βέβαια. Αναχώρησε για την άλλη ζωή την Πέμπτη 6 Μαΐου, όμως κανείς από όσους τον γνώριζαν δεν μπορεί να το πιστέψει. Είναι αλήθεια. Ο σπουδαίος αυτός λειτουργός του Υψίστου ζει μέσα στις καρδιές μας, μέσα στο νου μας, μέσα από τους ανθρώπους της σπουδαίας οικογένειας που άφησε, μέσα από το έργο του. Τώρα που δεν βρίσκεται σε τούτη τη γη, θυμηθείτε το, τώρα θα αποκαλυφθεί ποιος πραγματικά ήταν. Η εξόδιος ακολουθία έγινε στον Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Ελευσίνας την Παρασκευή 7 Μαΐου, στο ναό που υπηρέτησε τα 21 τελευταία χρόνια. Και ήταν όλοι εκεί: ο Μητροπολίτης Μεγάρων και Σαλαμίνος κ.κ. Βαρθολομαίος, δεκάδες αδελφοί και συλλειτουργοί του, επώνυμοι και ανώνυμοι άνθρωποι από τα Βίλια, από την Μάνδρα, από την Ελευσίνα, από αλλού».  

Η ημερήσια εφημερίδα Δυτικής Αττικής «ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ», Δευτέρα 10 Μαΐου 2004, έγραψε: « Έφυγε από κοντά μας την Πέμπτη 6 Μαΐου ο γνωστός σε όλους μας παπα – Γιώργης, που για χρόνια ολόκληρα λειτουργούσε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Ελευσίνα. Ο παπα-Γιώργης δυστυχώς μετά από αρκετά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε τον τελευταίο καιρό από την καρδιά του, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 67 ετών και βύθισε στο πένθος μια ολόκληρη πόλη που τον αγαπούσε και τον σεβόταν όσο λίγους. Αν και τα τελευταία χρόνια ο παπα-Γιώργης δεν λειτουργούσε εφόσον είχε αποσυρθεί από την ενορία του Αη Γιώργη, δεν έπαψε ποτέ να είναι ο αγαπημένος παπάς όλων των Ελευσενίων, οι οποίοι πάντα τον τιμούσαν. Η σωρός του παπα-Γιώργη τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα την Παρασκευή 7 Μαΐου όπου δεκάδες πολίτες έσπευσαν να τον τιμήσουν για τελευταία φορά. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε στις 5 μ.μ. στο Νεκροταφείο Ελευσίνας μέσα σε πλήθος κόσμου, όπου ο παπα-Γιώργης για στερνή φορά βρέθηκε ανάμεσα σε όλους αυτούς που τον αγάπησαν και τον λάτρεψαν».

Η εβδομαδιαία εφημερίδα Δυτικής Αττικής «Παρατηρητής», 12-20 Μαΐου 2004, έγραψε:   « Ήταν Πέμπτη 6 Μαΐου 2004, όταν έφυγε για την άλλη ζωή ο παπα-Γιώργης. Ο άνθρωπος που συνέδεσε τη ζωή του με την καρδιακή επικοινωνία, με τη συνεχή προσφορά στην Εκκλησία, με τον σεβασμό στην ελευθερία που πρέπει να έχουμε. Τον πρωτογνωρίσαμε στα Βίλια, τον είδαμε κατόπιν για λίγο στην Μάνδρα, τον ζήσαμε περισσότερο στην Ελευσίνα. 37 ολόκληρα χρόνια στο ράσο, 37 ολόκληρα χρόνια με τον λόγο και το έργο του να στέκεται σταθερός και σωστός στις επάλξεις του πιο μεγάλου χρέους: της υπακοής στο θέλημα του Θεού και της προσφοράς στον συνάνθρωπο. Γι’ αυτό και δεν μπορέσαμε να δεχτούμε την αναχώρησή του. Δεν πιστέψαμε πως έφυγε, κι ας ξέραμε πως η υγεία του ήταν κλονισμένη. Δεν δεχτήκαμε, όταν τον συνοδέψαμε για τελευταία φορά την Παρασκευή 7 Μαΐου, πως ήταν δυνατόν να μας εγκαταλείψει αυτός ο παπάς. Αλλά είναι αλήθεια. Δεν μας άφησε. Ο παπα-Γιώργης δεν έφυγε. Όπως όλοι οι σπουδαίοι αυτής της γης, δεν χάθηκε. Υπάρχει στις καρδιές μας, στην οικογένειά του, στα πνευματικά του παιδιά και σε συλλειτουργούς, ευλογημένους, συγγενείς, φίλους…»

Αιωνία του η μνήμη. Ας έχουμε την ευχή του.

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΗΡΩΪΔΕΣ- ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΕ ΑΥΤΕΣ ΠΟΥ ΚΡΑΤΗΣΑΝ ΟΡΘΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΧΡΟΝΙΑ (ΦΩΤΟ)

Αρκετοί φίλοι του blog μας στέλνουν ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις και τις αναδημοσιεύουμε πιστέυοντας οτι αγγίζουν και σάς ταξιδεύουν σε χρόνια και γενιές που σήμερα φαντάζουν σαν να ενα μυθιστόρημα.
Ίσως βλέποντας τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες ξυπνήσει από το χρονοντούλαπο των αναμνήσεων κάτι που θα σας συγκινήσει......

Στα πρόσωπα παρακάτω ίσως ανακαλύψει ο καθένας από εμάς και την δική του ηρωίδα,είτε είναι η μάνα, η αδερφή,η γιαγιά ακόμα η γυναίκα της γειτονιάς μας στο χωριό....

Πηγή:http://allnews-epirus.blogspot.gr

Το είχα στο μυαλό μου για πολλά χρόνια, αλλά σήμερα το υλοποιώ. Ένα ΑΦΙΕΡΩΜΑ στις πραγματικές ηρωίδες γυναίκες του περασμένου αιώνα (και παλιότερα βέβαια), που καθημερινά έδιναν αγώνα για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους. Γυναίκες με ροζιασμένα χέρια, πόδια γεμάτα πληγές απο τα βάτα του χωραφιού, γυναίκες για όλες τις δουλειές, χειμώνα -καλοκαίρι, με καύσωνα, χιόνι ή βροχή, γυναίκες που δεν γνώριζαν τη λέξη ξεκούραση. Γυναίκες που κράτησαν όρθια την Ελλάδα τα δύσκολα χρόνια....
Οι γυναίκες της υπαίθρου, μέσα στη φτώχεια της χώρας, κράτησαν όρθιες τις οικογένειές τους, μεγάλωσαν με τρυφερότητα παρά τις ελλείψεις τα παιδιά τους, δούλευαν τουλάχιστον 18 ώρες την ημέρα, να καλλιεργήσουν τα χωράφια, να συγκεντρώσουν τους καρπούς, να βοσκήσουν τα ζώα, να τα περιποιηθούν κι αργά το βράδυ γυρνώντας στο σπίτι, να μαγειρέψουν για την οικογένεια, να κάνουν μπουγάδα, να ταϊσουν τα παιδιά, να...να...
Όσοι τα έζησαν μικροί, ας αφήσουν τις μνήμες τους να καλπάσουν στο παρελθόν, να ξαναθυμηθούν εκείνη την εποχή, να δακρύσουν με τις ηρωϊδες μανάδες και γιαγιάδες...
Τα λόγια είναι περιττά, όταν "μιλούν" σπάνιες φωτογραφίες εκείνης της εποχής...

Γυναίκες για τα "ζωντανά" της οικογένειας. Δουλειά απο το πρωϊ μέχρι το βράδυ. Στη συνέχεια οι δουλειές του σπιτιού

Φτώχεια και απο πολύ μικρή ηλικία τα κορίτσια βοηθούν στο μεγάλωμα των μικρότερων αδελφών τους, πέρα απο τις δουλειές στο χωράφι και το σπίτι...

Οι γυναίκες θα κάνουν καθημερινά τη μεταφορά του νερού απο την πηγή στο σπίτι. τις περισσότερες περιπτώσεις, οι πηγές ήταν μακρυά απο το χωριό και αντιλαμβάνεστε αυτές τις διαδρομές με τον καλοκαιρινό καύσωνα, αλλά και το βάρος του νερού.....

Το καθάρισμα του μαλλιού για να γίνει στη συνέχεια νήμα. Δουλειά της γυναίκας κι αυτό...

Κόψιμο των ξύλων για το χειμώνα ή την καθημερινά φωτιά για το φαγητό. Οι γυναίκες το αναλάμβαναν κι αυτό....

Φτώχεια και η πιτσιρίκα; της οικογένειας θα μεταφέρει νερό στο σπίτι...

 Βρίσκει χρόνο η γυναίκα της υπαίθρου να ασχοληθεί με το μωρό της που το έχει μαζί της στο χωράφι...

 Γυναίκα - υποζύγιο μέχρι τα βαθιά της γεράματα, χωρίς ίχνος δυσφορίας, αντίθετα με χαμόγελο...

 Όργωμα στο χωράφι, Η γυναίκα και μικρή κόρη της, το αναλαμβάνει κι αυτό...

 Γυναίκες; - υποζύγια και οι άνδρες με κουστούμι και γραβάτα....

Οι άντρε καβάλα στα άλογα και οι γυναίκες πεζή. Τυχερή η γυναίκα που είναι στο άλογο...

Φυσικά και στον αργαλειό η γυναίκα για τα υφαντά της οικογένειας, τις κουβέρτες, τις βελέντζες, αλλά και για τα προικιά της...

Ποιός ή μάλλον ποιά, θα κόψει τα χόρτα στο χωράφι, θα τα μεταφέρει και θα τα αποθηκεύσει για να έχουν τα ζώα τροφή τον χειμώνα?

Ο «ΜΗΤΣΑΝΤΡΩΝΗΣ»

Γράφει ο Δημήτρης Ι.Τσούνης.

Ο Δημήτριος  Ανδρώνης γεννήθηκε το έτος  1891 στην Ποταμούλα Αγρινίου.

Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στη γενετειρά του όπου έμαθε και τα πρώτα γράμματα στο Δημοτικό  σχολείο.Στη συνέχεια ασχολήθηκε  όπως σχεδόν όλοι οι νέοι της ηλικίας του στο χωριό με την αγροτοκτηνοτροφία.

Πριν την στράτευση του για μικρό χρονικό διάστημα υπήρξε ανυπότακτος κρυπτόμενος στο χωριό. Στη συνέχεια κατόπιν παρεμβάσεων συγγενών και φίλων κατετάγη στο 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων στο Μεσολόγγι.

Το έτος 1920 το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων μεταβαίνει στη Σμύρνη της Μ.Ασίας και εγκαθίσταται στην περιοχή της Μαγνησίας.

Στην περιοχή αυτή ο Δημήτριος Ανδρώνης εκτελεί χρέη φοροεισπράκτορα κυρίως για τις ανάγκες του Στρατού,μαζί με τον Ηλία Ευθυμίου από την Κυπάρισσο Αγρινίου και έναν ακόμη Θρακιώτη στρατιώτη με το επώνυμο Φιλιππιάδης.

Ακολούθως το Σύνταγμα που υπηρετεί παίρνει εντολή να κινηθεί προς το "Εσκι Σεχιρ" και στη συνέχεια προς την Άγκυρα. Περνά το Σαγγάριο ποταμό με τις πρώτες γέφυρες που κατασκεύασε το μηχανικό του Στρατού.

Καλείτε να κινηθεί στην άδεδρη και άνυδρη Αλμυρά έρημο για σαράντα περίπου μέρες με καύσωνα στο "Άφιον Καραχισάρ".Στο Άφιον Καραχισάρ υπήρχε οχύρωση με τέσσερις σειρές συρματοπλέγματα και η κατάληψη του "έφαγε πολύ στρατό" όπως έλεγε. Την μεγαλύτερη μάχη όμως την έδωσε στο "Καρά Κουγιούν" Εδώ ήταν που δάκρυζε κατά την διάρκεια των διηγησεών του.Τόνιζε με έμφαση παρά τα "γιουρούσια" πού έκαναν και τη λέξη <<Αέρα>> που φώναζαν οι στρατιώτες του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων η αντίσταση των Τούρκων ήταν σθεναρή.

Διοικητής του τότε ήταν ο Αιτωλοακαρνάνας Συνταγματάρχης Βλάσιος ΚΑΡΑΧΡΗΣΤΟΣ από το χωριό Χαλκιόπουλο,ο οποίος προσπαθούσε να εμψυχώσει τους στρατιώτες κινούμενος με το αλογό του στην πρώτη γραμμή.

Μάλιστα παραφράζοντας κάποιες από τις φράσεις του έλεγε: "Θα πολεμήσουμε,θα σκοτωθούμε,θα δικαστούμε,πάμε να κυνηγήσουμε τον Κεμάλ".

Δυστυχώς όμως για τον Συνταγματάρχη Καραχρήστο άλλα έγραφε η μοίρα και από βλήμα όλμου έχασε τη ζωή του.Τότε προσωρινός Διοικητής του ανέλαβε ο Λοχαγός ΜΥΛΩΝΟΠΟΥΛΟΣ από την περιοχή του Αγρινίου.Δυστυχώς όμως οι πολεμικές επιχειρήσεις των Ελλήνων προς την Άγκυρα και τη μεγάλη ιδέα είχαν το γνωστό τέλος.Από εδώ ξεκινά ένας άλλος γολγοθάς για τον ίδιο,το στράτευμα και τον Ελληνισμό. Αρχίζει η οπισθοχώρηση.Αρχικά κινείται με έναν κλεμμένο γάιδαρο για 2 ημέρες και στη συνέχεια για καλή του τύχη συναντά τον συγχωριανό και εξαδελφό του Αγγελάκη Τσούνη που ήταν οδηγός στρατιωτικού οχήματος.Επιβιβάστηκε στο εν λόγω όχημα και κινήθηκε για 2 ημέρες. 

Κατά την διάρκεια της οπισθοχώρισης συνάντησε και τον Δημήτριο Κροκίδα από το χωριό Σαργίαδα με τον οποίο έκλεψαν δύο προβατίνες αλλά δεν πρόλαβαν να τις ψήσουν γιατί πήραν εντολή να φύγουν καθώς κατέφθαναν τα Τουρκικά στρατεύματα.Στη σύγχυση που ακολούθησε έχασαν τον προσανατολισμό τους και πήγαν στο 6ο Σύνταγμα αντί στο 2/39.

Ακολούθως φτάνουν στην περιοχή της Σμύρνης η Πάνορμον.Στην ακτή προσήλθε ένα Ιταλικό πλοίο πλην όμως ο πλοίαρχος αρνείτο να προσεγγίσει στην ακτή προκειμένου να παραλάβει στρατιώτες,προφασιζόμενος διάφορες δικαιολογίες.
Τότε ο Έλληνας επικεφαλής Αξιωματικός σε επικοινωνία που είχε με τον πλοίαρχο του ζήτησε να κατέβει με μια βάρκα ο υποπλοίαρχος να συζητήσουν για λίγο το θέμα, πράγμα που έγινε και ο υποπλοίαρχος συνελήφθη όμηρος και μάλιστα αν το πλοίο δεν έδενε να παραλάβει στρατό θα εκτελείτο.

Με το πλοίο περνάει στη "Ραιδεστό" της Ανατολικής Θράκης.Εδώ έμεινε για λίγο χρονικό διάστημα και έβγαλε και μερικά χρήματα κάνοντας διάφορες αγοραπωλησίες με τούς ντόπιους και κυρίως με την ανταλλαγή βοδιών πού έσερναν τις άμαξες του στρατού.
Έδιναν τα νεαρά βοοειδή και έπαιρναν ηλικιωμένα με το αζημίωτο φυσικά (τράμπα και πανοτίμη που λέει ο λαός).
Στις τάξεις του στρατού έμεινε περίπου πέντε χρόνια και στη συνέχεια επέστρεψε στη γενέτειρά του δοξάζοντας το Θεό.
Σε ερωτήσεις πού του γινόταν για το τι έφταιξε κατά την άποψή του για την Μικρασιατική καταστροφή απαντούσε:
«Οι κακουχίες τού στρατού,η κακή διοίκηση,η απειθαρχία που φάνηκε ιδιαίτερα στην άτακτη οπισθοχώρηση.Η κακή συμπεριφορά προς τους Τούρκους αμάχους με αποτέλεσμα οι διαμαρτυρίες τους στην Ευρώπη να αντιστρέψουν το κλίμα και αυτό να γίνει εχθρικό για την Ελλάδα.Περιέγραφε θηριωδίες από τον πόλεμο και από τις δύο πλευρές.
Την υπόλοιπη ζωή του πέρασε στη γενέτειρά του.Απέκτησε δύο αγόρια αλλά η μοίρα του έπαιξε άσχημο παιχνίδι χάνοντας την γυναίκα του ύστερα από οχτώ χρόνια γάμου,αφήνοντας ορφανά δύο παιδιά,το ένα μάλιστα σε ηλικία 1,5 ετών.
Ο γραφών γνώρισε τον μπάρμπα Μήτσο τόσο κατά τη διαμονή του στη θέση "Αμπέλια" όπως και στο μετέπειτα σπίτι του πλησίον του Ι.Ν Αγ.Θεοδώρων συνοικισμό Τσουνέϊκα.Κινούνταν πάντοτε πεζός με το κομπολόι στο χέρι και το ααπαραίτητο εξάρτημα την τραγιάσκα.
Πάντα ήταν ευγενικός,καλοσυνάτος και χαμηλών τόνων άνθρωπος.Έφυγε από τη ζωή το έτος 1975 σε ηλικία 84 ετών.
Έκανε κι αυτός όπως και τόσοι άλλοι συγχωριανοί το καθήκον προς την πατρίδα και την κοινωνία.

Αιωνία σου η μνήμη μπάρμπα Μήτσο!
Σ'ευχαριστούμε για τις υπηρεσίες που προσέφερες στην πατρίδα και να'ναι περήφανοι για σενα οι απόγονοί σου.