''Χιλιμούδια'' το ποίημα του Κωστή Κωτούλα μετά από 65 χρόνια!!!

Γράφει η Χρυσούλα Σπυρέλη 

Ήταν Σεπτέμβρης του 2000,όταν ήλθε στα χέρια μου από τον παπά Δημήτρη Ιωακείμ ένα ποίημα του Κωστή Κωτούλα γιος του Δήμου Κωτούλα  γεννήθηκε λίγο πριν τις αρχές του 20ου αιώνα στην ''Αράχωβα'' (Πεντάκορφο σήμερα) . Το περιέσωσε ο σεβάσμιος ιερέας έχοντας βαθιά επίγνωση της ιερότητας τέτοιων κειμηλίων και το κατέθετε εκείνη τη φορά στο Αρχείο της προφορικής Ιστορίας με την ευκαιρία μιας Ημερίδας Μνήμης που διοργάνωσε στο Πανεπιστήμιο Αγρινίου η καθηγήτρια Κωνσταντίνα Μπάδα.

Ο ιερέας είχε κληθεί να δώσει προφορική μαρτυρία για τις εκκλησίες που ανεγέρθηκαν στην περιοχή της Ποταμούλας όπου ήταν εφημέριος και έφερε μαζί του το ποίημα γιατί κατά την άποψή του ,τεκμηρίωνε καλύτερα την αφήγησή του.

Το πήρα στα χέρια μου.Και ήταν καθαρογραμμένο με κονδυλοφόρο,πάνω σε κόλλα ριγωμένη,με ημερομηνία 23-5-1956 και υπογραφή ''Κωστής Δ.Κωτούλας /κάτοικος Πεντακόρφου''.

Το ποίημα γράφτηκε πριν από 50 χρόνια,με αφορμή την ημέρα του Άη-Γιωργιού και πανηγύρι  της Ποταμούλας.

Είχε τίτλο ''Χιλιομόδια'' όπως αποκαλούν μέχρι και σήμερα οι ντόπιοι μια εύφορη 

περιοχή κοντά στην εκκλησία για να δείξουν πως έβγαζε πολύ σιτάρι (ετυμολογία:χίλια μόδια < μόδιο = μονάδα μέτρου χωρητικότητας δημητριακών).

Ο Κωστής Κωτούλας κατέγραφε τον ενθουσιασμό του για την νέα Κοινότητα που έπαιρνε το όνομα Ποταμούλα.Ξεκίνησε απ'την '' παλιά Αράχωβα '' κι ήρθε στο νέο οικισμό,ανήμερα στη γιορτή να πάει στην εκκλησία και να δει με την ευκαιρία του πανηγυρισμού το συγγενολόι που μετακινήθηκε στα πεδινότερα για καλύτερη τύχη.

Γι'αυτό ονομάζει την Ποταμούλα «δυχατέρα » (=κόρη) της Αράχωβας και χαιρετίζει μεγαλόθυμα το νέο της κοινοτάρχη αποκαλώντας τον, κατά τον αρχαιότερο τρόπο, ''Προεστό''.

Κει στα παληά ξεχειμαδιά,που η σκέψι μ'είχε γείρη 
του Αη Γηωργιού ανήμερα πήγα στο πανηγύρι,
απ΄'την παληά Αράχωβα,να ειπώ την καλημέρα
συγγενολόι, ώρες παιδιά τούτη η μας δυχατέρα.
                                                                         (στροφή 1)

Εντύπωση προκαλεί η λέξη ''νείρεται'' που ερμηνεύεται σωστά μόνο αν την τοποθετήσουμε στο ιστορικό - κοινωνικό πλαίσιο της εποχής.

Η Ποταμούλα!-δ'ο προεστός έχει τα στήθεια κάστρα
Κρατιέται δ'απ'τη μάνα του Χαρίκλεια του Πάστρα
Και δέρνει τον τ'απήγορο,κι η συλλοή τον δέρνει
Τρακτέρ,νείρεται πράματα,όσα τ'αυτι του παίρνει.
                                                                        (στροφή 2)

Ήταν στη δεκαετία του '50 ,μόλις η Ελλάδα έβγαινε
τραυματισμένη από τους πολέμους και οι άνθρωποι ,θύματα των ιστορικών συγκυριών,ονειρεύονται την πρόοδο τουλάιστον για την νέα γενιά.Με την ποιητικότητα του ρήματος ''νείρομαι'' ο Κωστής Κωτούλας πιάνει τον σφυγμό της εποχής και προχωράει στην τοπική γεωγραφία με βαθειά αισθητική.Καίριος στο διάγραμμα των κοινοτικών συνόρων.Η Ποταμούλα εκτείνεται απ'τη Φραγκόσκαλα μέχρι τον παλαιότερο οικισμό Λάτα

Ρομαντικός και αισθαντικός στην περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο χτίστηκε η Εκκλησία ενεργοποιεί και απογειώνει τα ποιητικά αντανακλαστικά του:

Τούτ'η Νέα Κοινότητα - Φραγκόσκλα ως τη Λάτα 
μακραίνει δίπλα σέρνεται,στων αμαξιών τη Στράτα
Ιδέστε γύρω γούπατα των σιταριών ανθούδια 
Βυζαντινού ρυθμού εκκλησιά πλάι στα Χιλιμούδια.
                                                                               (στροφή 3)

Στην τέταρτη στροφή κάνει αναφορά στο σχολείο σύμβολο μιας αγωγής που υπόσχονταν την ανάκαμψη του ταλαιπωρημένου τόπου.

Παρόλο που οι στίχοι αυτοί διαπλέκονται με υμνητικές αναφορές στη Βασίλισσα, όντας,όπως φαίνεται ο ίδιος ''φανατικός Βασιλόφρων'' (και κατά συνέπεια παλαιός αντιβενιζελικός),δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς πως πέρα από τα ιδεολογήματα των αυθεντιών ,ο Κωστής Κωτούλας που έζησε την ιστορία από πρώτο χέρι,συναντιέται με το συλλογικό όραμα της εποχής σύμφωνα με το οποίο τα Γράμματα ήταν η πρώτη παρήγορη απάντηση στα μεγάλα ερωτήματα που προέκυπταν.


Κι αν ερωτήσεις πως ανθεί του σήμερα η γενιά μας
Θα σου ειπούν διαυθέντεψεν Σχολείο η βασιλισσά μας 
η Φρειδερίκη ,μάτια μου,Αυθέντρα ονειρεμένη
Τρανή! αξιο ύμνητη,απ'το Θεό σταλμένη.
                         (στροφή 4) 

Οξύτατος νους ο Κωστής Κωτούλας,στην τελευταία στροφή,επιστρέφει στην αρχέγονη Μήτρα,τη Μάνα Γη και από κει περιμένει την ευημερία.Θέτει ως προϋπόθεση καρπερότητας την αξιοποίηση του Αχελώου.Η σύνδεση της γης με το ποτάμι  παραπέμπει σε αρχέγονα αλλά και σε σύγχρονα ποιητικά ευρήματα.Η αισθητική του όμως αντίληψη οδηγεί με επιτυχία στη δημιουργία μιας εύηχης στροφής που μοιάζει με τραγούδι μελωδικό.Η παιγνιώδης λειτουργία του ποιήματος εκφωνήματος -ούδια (μούδια/τραγούδια/παιδούδια/χιλιμούδια) και της ανοιχτής βροντερής συλλαβής λα (Κελάκια - Λάτα -Ποταμιά),δίνουν έναν ανάλαφρο σκοπό και μια υγιή αντίληψη ζωής που παραπέμπει στη συλλογικότητα:

Να δώ,που η γη είναι καρπερή,μόδια χίλια μούδια
όταν κι'ως αξιοποιηθή,με τ'Αχελώου τραγούδια
Κελάκια-Λάτα-Ποταμιά νάχετε γειά παιδούδια
πρέπει να ματανομασθή,ως κραίνει ''Χιλιμούδια''.
                                                              (στροφή 5)